เวลาเราได้ยินคำว่าแพทย์สนามหรือแพทย์ประจำทีมสิ่งแรกที่คนส่วนใหญ่นึกออกเลยก็คือ แพทย์ที่อยู่ในการแข่งขันกีฬาต่างๆ ซึ่งแพทย์มีความสำคัญต่อนักกีฬาอย่างมากโดยเฉพาะกีฬาที่ต้องมีการใช้แรงปะทะหนักๆ อย่างฟุตบอล เราจะสังเกตว่าแต่ละทีมมักมีตำแหน่งที่เรียกว่าแพทย์สนามและแพทย์ประจำทีมคอยจัดการยามนักกีฬาบาดเจ็บ แต่จะว่าคำสองคำนี้ก็มีความหมายต่างกัน ซึ่งความหมายอันแท้จริงจะว่าอย่างไรบ้างลองมาทำความรู้จักกันได้เลย
แพทย์ประจำทีม หน้าที่
เป็นแพทย์ดูแลรับผิดชอบเกี่ยวกับงานด้านเวชศาสตร์กีฬาอันเกี่ยวข้องกับนักกีฬาทั้งหมดประกอบไปด้วยงานสำคัญดังนี้
- ป้องกันอาการบาดเจ็บและการเจ็บป่วย ถือว่าเป็นงานสำคัญมากเพราะแพทย์ประจำทีมต้องวางแผน เตรียมโปรแกรมการป้องกันต่างๆ ให้ผู้ฝึกสอน สอดคล้องกับการฝึกซ้อมของทีมให้เดินไปอย่างต่อเนื่องโดยงานที่ว่าก็จะมีแบ่งหมวดย่อยออกไปอีก คือ ความรู้เรื่องระบาดวิทยา คือแพทย์ประจำทีต้องรู้อาการเจ็บป่วยที่เกิดบ่อยกับนักกีฬาในทีมเพื่อนำมาใช้วางแผนป้องกันไม่ให้เกิดอาการบาดเจ็บนั้นซ้ำซากรวมไปถึงโรคภัยไข้เจ็บทั่วไปด้วย และอีกเรื่องคือการตรวจเช็คร่างกาย โดยแพทย์ประจำทีมต้องมีการตรวจเช็คร่างกาย ตรวจเลือด เอกซเรย์ปอด หัวใจ ทดสอบระบบการทำงานกล้ามเนื้อหัวใจ ปอด การไหลเวียนเลือด ซึ่งทั้งหมดล้วนเป็นส่วนเกี่ยวข้องกับวิทยาศาสตร์การกีฬาทั้งสิ้น
- การฝึกซ้อม ต้องทำงานกับโค้ชเรื่องวิธีฝึกซ้อมเพื่อป้องกันอาการบาดเจ็บ
- ความรู้ความเข้าใจเรื่องการโด๊ป ต้องให้ความรู้ทั้งกับนักฟุตบอลและเจ้าหน้าที่ทีมทุกคนในเรื่องนี้รวมถึงอาจต้องมีการสุ่มตรวจกันภายในทีมระหว่างการตรียมความพร้อมเพื่อเป็นการป้องกันเรื่องนี้แบบจริงจัง
- การรักษาพยาบาลแก่นักกีฬา ต้องมีการเตรียมความพร้อมเรื่องนี้เสมอ ทั้งการฝึกซ้อม รักษาเบื้องต้น อุปกรณ์ต่างๆ ยา เวชภัณฑ์มีความเพียงพอ โดยเฉพาะการเดินทางออกนอกประเทศโดยหากไม่จำเป็นมักไม่ค่อยให้นักกีฬาใช้ยาแบบมั่วซั่วนอกจากอาการดังกล่าวจะรุนแรงจริงๆ
แพทย์สนาม หน้าที่
มีความหมายถึงการเตรียมความพร้อมด้านการแพทย์ที่เกี่ยวข้องกับการแข่งขัน สมมุติอย่างกีฬาฟุตบอลก็คือต้องมีการเตรียมความพร้อมตลอดเกม 90 นาที และกรณีต่อเวลาออกไปด้วย ทีมแพทย์สนามจำเป็นต้องไปถึงสนามล่วงหน้าอย่างน้อย 1-1.30 ชม. เพื่อดูความพร้อมห้องปฐมพยาบาล ที่จอดรถฉุกเฉิน อย่างน้อยๆ ต้องไปกัน 2 คน เป็นการเตรียมความพร้อมกรณีนักกีฬาเกิดอาการบาดเจ็บและจำเป็นต้องใช้สิ่งของดังกล่าว หากรถฉุกเฉินคันแรกออกคันต่อไปต้องมาประจำการทันที พูดง่ายๆ ก็คือแพทย์สนามมีหน้าที่คอยตรวจตราความเรียบร้อยด้านการรักษาพยาบาลของพื้นที่สนามสำหรับใช้ในการแข่งขันแต่ละเกม ดังนั้นหน้าที่จะแตกต่างกับแพทย์ประจำทีมค่อนข้างชัดเจนมากๆ สำหรับตำแหน่งนี้